Verzet tegen Filmfanfare

In 2010 verscheen onder Nederlands eerste en tot nu toe enige stripintendant Gert Jan Pos de uitgave Mooi Is Dat!, met hoogtepunten uit de Nederlandse literatuur die op één pagina door heel wat Nederlandse en enkele Vlaamse stripmakers werden verbeeld. Naar analogie van Mooi Is Dat! zouden twee jaar later meer dan vijftig tekenaars ook hun visie op elk een Nederlandse film geven voor het gelijkaardige boek Filmfanfare, uitgegeven door Oog & Blik | De Bezige Bij. Maar dat beviel enkele Nederlandse filmregisseurs, -producers en -acteurs allerminst. Ze tekenden verzet aan tegen het voornemen om zomaar hun film te laten verstrippen, want zo hadden ze het toch begrepen. Ze vielen vooral over het feit dat hun niets werd gevraagd.

Filmmakers Dick Maas (Flodder, De Lift,...), Alex van Warmerdam (Abel, De Noorderlingen, Borgman,...), actrice Nelly Frijda (Ma Flodder), producent Rob Houwer (Soldaat van Oranje, Turks Fruit,...) en anderen reageerden "ontzet" of "verbijsterd" of legden uit waarom ze tegen het project waren gekant. Na de heisa, die ook in de talkshow De Wereld Draait Door werd beslecht, liet Pos weten dat de producenten en regisseurs van de geselecteerde films alsnog een brief krijgen toegezonden om de bedoelingen te verduidelijken. Dat het om een hommage of interpretatie ging in plaats van een klakkeloze verstripping was alvast iets dat de filmmakers aan het verstand moest worden gebracht.

Ook de Beroepsvereniging Nederlandse Stripmakers (BNS) wilde een en ander verduidelijken. Namens de BNS werd onderstaand persbericht van de toenmalige duovoorzitters Hanco Kolk en Maaike Hartjes de wereld ingestuurd:

"Binnen de BNS, Beroepsvereniging Nederlandse Stripmakers, hebben zich een honderdtal Nederlandse schrijvers en tekenaars van beeldverhalen aaneengesloten. De Beroepsvereniging heeft met verbazing kennis genomen van de in haar ogen merkwaardige reactie van filmregisseurs naar aanleiding van het geplande boek Filmfanfare. In dit boek zullen in stripvorm een groot aantal Nederlandse films worden geëerd. Het boek is een samenwerkingsproject van het Filmfonds, uitgeverij De Bezige Bij, Eye en het Fonds BKVB. Eerst en vooral: het is onhandig van Eye en het Filmfonds dat ze geen contact met de filmmakers hebben opgenomen voordat de organisatie werd ingezet. Het zou beleefder zijn geweest om de filmmakers op de hoogte te stellen van het project. 

Tegelijkertijd hebben wij de overtuiging dat het stripmakers vrij staat een op films, personen of boeken gebaseerde strip te maken, zolang deze bewerking zich maar verre houdt van plagiaat. We kunnen ons het standpunt van de regisseurs voorstellen indien het ging om een complete verstripping van hun film in de vorm van een boek per film, waarin scène voor scène het verhaal wordt naverteld. Dit is echter niet het geval bij Filmfanfare: iedere film krijgt een stripbewerking van één pagina lang. Door deze lengte moet de stripmaker de inhoud dusdanig comprimeren en abstraheren, dat er een autonoom kunstwerk ontstaat, weliswaar gebaseerd op een film maar volledig autonoom. Zolang andermans auteursrecht niet wordt geschaad zijn stripmakers vrij om over welk onderwerp dan ook een strip te maken."

Los van deze discussie trok Peter van Dongen (Rampokan, Muizentheater, Blake en Mortimer, Familieziek) zich sowieso al terug nadat zijn punkersvisie op Ciske de Rat niet helemaal in goede aarde viel. Het ontwerp van zijn pagina zie je hieronder. Het werd beschouwd als een "te eigen interpretatie".

Filmfanfare verscheen in 2012. Eenenvijftig stripmakers werkten eraan mee.