Viermaal Robbedoes

Meer dan een rechttoe, rechtaan oorlogsavontuur uit grootvaders tijd met de onsterfelijke striphelden Robbedoes en Kwabbernoot is het vierluik Hoop in Bange Dagen van Émile Bravo een blijvend actuele en ethische confrontatie met onszelf die op verschillende niveaus te lezen is.

Eigenlijk moet je vóór deze reeks, die liep van 2018 tot 2022, de prequel Het Dagboek van een Fantast uit 2008 lezen, een van de betere afleveringen in de op zijn laatste benen lopende Robbedoes door...-reeks (er komt nog één album door Marc Hardy en Zidrou) met gastoptredens van diverse auteurs. De Nederlandse titel is enigszins misleidend (omdat de "fantast" in feite een "naïeveling" is, zoals in Journal d’un Ingénu of de Engelstalige versie Diary of a Naieve Young Man), maar de verdwaasde piccolo op de cover zegt genoeg: Robbedoes heeft geen benul van the powers that be, wanneer in het Brusselse hotel waar hij werkt vlak voor de Tweede Wereldoorlog een geheime "vredesconferentie" plaatsvindt tussen Polen en nazi-Duitsland, terwijl de nazi’s al lang een deal met de Sovjets voorbereiden om Polen onder hen te verdelen. 

Net als de Polen staat, bij nader toezien, Robbedoes op die cover geprangd tussen swastika’s en hamer-en-sikkels, terwijl we op het eerste gezicht de Belgische tricolore zagen. Ook het kleine België zou in het oorlogsgeweld tussen de grootmachten meegezogen worden. Belangrijk voor het vervolg in Hoop in Bange Dagen is dat Robbedoes in dit origin story kennismaakt met Kassandra, een veel minder naïef meisje: een communistische spionne die ook nog eens in Oekraïne geboren is uit Pools-Duitse ouders én Joods is. Dat verwart Robbedoes. "Wat ben je dan precies?" "Een mens", zegt ze.

Kassandra doet niet alleen Robbedoes’ hart sneller slaan, ze brengt hem — en de lezer — ook inzichten bij, bijvoorbeeld over identiteit. "Wat is dat, Belg zijn? Bier of choco drinken en Kuifje lezen?" Ze maakt hem duidelijk dat nationale identiteit kunstmatig is. "Nationale identiteit is altijd die van de heersende macht." Het album bevat nog meer levenslessen, zoals "niet wijken voor geweld" en "compromissen zijn altijd mogelijk", maar komt nergens moraliserend of belerend over. 

De humor houdt alles overeind, vooral dankzij kluns Kwabbernoot. Het boek zit ook vol knipoogjes voor stripliefhebbers: van het ketje Mauriske (een miniversie van Maurice De Bever aka Morris) tot de Eenhoorn-verkoper op de voddenmarkt. Een minpuntje in de vertaling van Hoop in Bange Dagen is dat Mauriske opeens Marcel heet, net zoals Kwabbernoots collega Bouchard niet meer vertaald wordt tot Punthamer. Met zijn pofbroek wordt Robbedoes uitgelachen voor "Kuifje", een "fascist" volgens een ander ketje, een "burgermansheld" volgens een communist. Voor Kassandra is Robbedoes "net Kuifje" als hij "gevoelig en dapper" het voor haar opneemt. 

In Hoop in Bange Dagen blijft Kassandra op de achtergrond, ze is terug naar Moskou gesommeerd en belandt in een nazikamp. De rode meid is de onzichtbare rode draad door de reeks, die de draad oppikt na Het Dagboek van een Fantast, vlak voordat de nazi’s ook ons land veroveren. 

De reeks houdt de lezer ver van de eigenlijke oorlogsverrichtingen, maar dompelt hem via Robbedoes en Kwabbernoot onder in wat de oorlog voor gewone mensen betekende: bombardementen, vlucht, terreur, honger,... Ook andere aspecten van de oorlogsdagen komen al in het eerste album aan bod: van collaboratie en verplichte tewerkstelling in Duitsland tot eten zoeken op het platteland. Boer Anselm met zijn gezonde boerenverstand maakt Robbedoes/de lezer duidelijk waarom de Joden de kop van Jut zijn. Of kadert de naoorlogse koningskwestie dan al.

Precies dat maakt de kracht van deze reeks uit. In het wedervaren van Robbedoes en in eenvoudige bewoordingen (zo helder als Bravo’s vlot leesbare klare lijn) wordt de lezer veel meer bijgebracht over de context en omstandigheden van de oorlogsdagen dan om het even welk geschiedenisboek zou kunnen doen. Robbedoes’ kennismaking met het schildersechtpaar Felix en Felka Nussbaum maakt de harde tijden voor Joden al helemaal aanschouwelijk. Hun situatie wordt in de loop van de reeks almaar meer precair. Nussbaum illustreert dat zelf met zijn aangrijpende allegorische werken. Als lezers iéts van deze reeks moeten meenemen, is het minstens zijn œuvre.

Robbedoes en Kwabbernoot knopen vanaf deel 2 de eindjes aan elkaar met een reizende poppenkast, die ingeschakeld wordt door het verzet om informatie en Engelse piloten uit te wisselen en om eten en later ook wapens te smokkelen. Robbedoes pleegt later ook bewust verzet, niet met ideologische of heldhaftige motieven, maar uit een ingebakken zin voor verantwoordelijkheid: hij wil gewoon Felix en Felka bevoorraden, hij wil de Joodse Lowietje en Suzanne van de trein redden, hij wil de gedeporteerden een kans geven te ontsnappen door breekijzers in de goederenwagons te verstoppen...

De vraag wat een held is, staat daarin centraal. De in haar verliefdheid voor Robbedoes verbitterde Mieke vindt dat helden "met wapens in de hand" vechten, maar geweld is niets voor Robbedoes, want hij "wil niemand vermoorden". Waarop Mieke sneert dat hij een "padvinder", een "misdienaar" is die "wil dienen en zieltjes redden". Een Kuifje, dus.

Ook Kwabbernoot confronteert de "moraalridder" wanneer ze een brug moeten opblazen met een SS-wapentransport: "Jij zou je in ’n arena door leeuwen laten opvreten zonder een vinger uit te steken!" Kwabbernoot verantwoordt zichzelf door de nazi’s geen mensen, maar "barbaarse beesten" te noemen. "Nazi’s denken net hetzelfde over (de gedeporteerden)", antwoordt Robbedoes. "Je bent dus geen haar beter dan zij!" Een pertinente opmerking van Robbedoes, die inziet dat ook na de oorlog het monster niet dood is: "Het zit in elk van ons", maar met een zuiver geweten win je — ook vandaag nog — geen oorlogen. Een ethische kwestie die de lezer zelf mag overpeinzen en het verhaal actueel houdt. 

Bravo voor Bravo, die met deze reeks ondanks het historische onderwerp erin geslaagd is diepere lagen aan te boren en de lezer hedendaagse morele vragen voor de voeten te werpen. Zelfs de nietsvermoedende lezer die de reeks als een avonturenverhaal leest, krijgt op die manier onbewust flink wat diepgang mee. Het geeft de klassieke strip, die ook bange dagen beleeft, toch ook weer wat relevantie en hoop.

Robbedoes - Hoop in Bange Dagen integraal is verschenen als een hardcover van 362 pagina's en is te koop tegen 49,99 euro. Deze bundeling van de vier albums Een Valse Start, De Gruwel Neemt Toe, Het Begin van het Einde en Het Einde, maar ook een Nieuw Begin bevat geen dossier of bonuspagina's.

Lees ook ons interview met Émile Bravo uit 2019.

Robbedoes en Kwabbernoot, wat het vlaggenschip van uitgeverij Dupuis zou moeten zijn, is na het afhaken van Tome & Janry na een nogal plotselinge stijlbreuk in Als in een Droom, almaar meer een probleemreeks gebleken. Tome & Janry maakten de reeks van deel 33 (Virus in 1984) tot deel 46 (Als in een Droom in 1998). Daarna begon het duo met assistent Dan Verlinden al te werken aan Zwendel in Cuba, maar de directie van uitgeverij Dupuis verzocht ze om prioriteit te geven aan een nieuw album van de toen al veel beter verkopende reeks De Kleine Robbe. Zo gezegd, zo gedaan, maar het leidde naar een afscheid van de stripreeks door Tome & Janry. Dat album van De Kleine Robbe was nodig voor een boekhoudkundige opsmuk van de jaaromzet. Uitgeverij Dupuis stond namelijk te koop en met de verkoop van een bestseller moest het bedrijf meer opbrengen.

Voor de anekdote: Robbedoes-overnemers Tome & Janry werd op een gegeven moment ook gevraagd om de avonturen van Asterix en Obelix over te nemen, maar daarover was Janry duidelijk: "De reeks van een ander overnemen, is goed voor één keer, maar geen twee keer."

Met veel enthousiasme, een zin voor én ook vraag naar vernieuwing loodsten hun opvolgers Jose Luis Munuera en Jean-David Morvan de striphelden vanaf 2003 de eenentwintigste eeuw binnen. Alleen waren hun lezers niet goed mee met de flitsende actie, een gedweep met manga's en hypermoderne technologie. Na vier albums haalde Dupuis ze terug van de reeks.

Vervolgens werd het duo Yoann en Fabien Vehlmann uit de nevenreeks Robbedoes door... opgevist. Zij publiceerden in 2006 met Versteende Reuzen het allereerste album uit die reeks. Avontuur primeerde wat meer bij hen. Ze verkregen bovendien het recht om de Marsupilami weer te mogen gebruiken. Niettemin konden ze de dalende verkoop niet keren. Ook een naar Amerikaanse superheldencomics refererende spin-off Supergroom doofde na twee delen in 2020 en 2021 uit. Er zou nog een derde afsluitende deel moeten verschijnen, maar daarover blijft het stil. Ook zij moesten na vijf albums wijken voor alweer een nieuw auteursteam. 

Tekenaar Olivier Schwartz werd ook al uit de nevenreeks gehaald om de hoofdreeks te tekenen. Hij had op scenario van Yann een erg goede beurt gemaakt met het retroalbum Piccolo in Veldgroen (2009), dat zich net zoals Emile Bravo's Het Dagboek van een Fantast en Hoop in Bange Dagen in Brussel tijdens de nazibezetting afspeelt. Er kwamen nog twee vervolgdelen die zich in 1946 afspelen: De Luipaardvrouw (2014) en De Meester van de Zwarte Hosties (2017). 

Samen maakten Schwartz en Yann ook het album Gringos Locos (2012), over de vlucht van striptekenaar Jijé (bekend van Jerry Spring en Jan Kordaat, maar ook een van de eerste tekenaars van Robbedoes en Kwabbernoot) naar Mexico en daarna de VS omdat hij het losbreken van een Derde Wereldoorlog in Europa vreesde. Hij nam zijn gezin en de jonge tekenaars André Franquin en Morris op sleeptouw mee. Dat leidde in New York nog naar een ontmoeting tussen Morris en zijn latere Lucky Luke-scenarist René Goscinny. Over die episodes hadden Schwartz en Yann graag een tweede album gemaakt met de titel Crazy Belgians, maar nadat de erfgenamen van Jijé en Franquin niet gelukkig waren met hoe hun vaders afgeschilderd werden in de strip — er werd een recht van antwoord als bijlage meegegeven in Gringos Locos — koos Dupuis eieren voor zijn geld en torpedeerde het geplande en al aangekondigde vervolgalbum waaraan de auteurs al waren begonnen.

Schwartz en Yann maakten ook nog de op Guus Slim geïnspireerde detectivereeks Atom Agency. Daar verschenen twee albums van. De verkoop van deel 2 kelderde weliswaar na die van het bemoedigend verkochte deel 1. Yann had al een scenario klaar voor deel 3, maar Schwartz kreeg een beter aanbod. Exit Atom Agency.

Schwartz, van wie bij Uitgeverij HUM! ook nog z'n oude detectivereeks Inspecteur Bayard in vertaling loopt, werd door Dupuis gekoppeld aan het Franse scenaristenduo Sophie Guerrive en Benjamin Abitan. Guerrive is de tekenares en schrijfster van onvertaalde jeugdreeksen als Chef Magik (bij uitgeverij Warum) en diverse one-shots die zich in de sprookjessfeer situeren. Vanaf 2017 raakte ze regelmatig geselecteerd op het Franse stripfestival van Angoulême voor haar werk, zoals Tulipe en Le Club des Amis. Op basis van de minimalistisch getekende, avontuurlijke jeugdreeks Le Club des Amis vroeg uitgeverij Dupuis haar om de volgende albums van Robbedoes en Kwabbernoot te schrijven. 

Benjamin Abitan is in het dagelijks leven een acteur en theatermaker. Voor radiozender France Culture creëert hij komische hoorspelen. Enkele van zijn radioproducties waren bewerkingen van de Kuifje-avonturen De Blauwe Lotus, De 7 Kristallen Bollen, De Sigaren van de Farao, De Zonnetempel en De Juwelen van Castafiore. alle in samenwerking met Moulinsart. Hij is helemaal mee met zijn tijd en waagt zich net zo goed aan komische fictie die is opgenomen met een smartphone. Zowel Abitan als Guerrive komen uit Marseille.

Zij moesten voor een frisse wind, een compleet nieuwe kijk, een totaal ander standpunt zorgen. Toch bleef Dupuis voorzichtig en bood de uitgeverij het nieuwe trio een contract aan voor slechts twee delen, die samen één verhaal vormen. Na De Dood van Robbedoes in 2022, in het jaar dat uitgeverij Dupuis honderd jaar werd, is nu het slot van het tweeluik verschenen: Het Geheugen van de Toekomst. 

Uiteraard is Robbedoes na de cliffhanger in deel 56 niet werkelijk dood. Hij ontwaakt in 1958, midden in het door André Franquin getekende verhaal Robbedoes en de Bobbelmannen, nadat hij is neergeslagen in het salon van Herbert Hoeps. Alle avonturen die hij nadien heeft beleefd, zijn dus hersenschimmen, en de onderzeese stad Korallion, de bobbelstad, heeft nooit bestaan. Robbedoes beleeft zijn hoogdagen opnieuw, in het jaar van de Wereldtentoonstelling in Brussel. Op die tentoonstelling zie je de toekomst zoals hij toen werd voorgesteld... Maar Robbedoes weet dat de toekomst er heel anders zal uitzien, want hij heeft die al gezien in een droom. Terwijl Kwabbernoot zich steeds vreemder gaat gedragen, slaat ook bij Robbedoes de twijfel toe.

In het album komen op een (virtueel) feest bij het kasteel van Rommelgem heel wat andere stripfiguren voor uit de catalogus van Dupuis. Ook nevenpersonages uit vorige delen van Robbedoes en Kwabbernoot duiken op. Jammer dat de vertaler dat niet altijd doorhad. Zo wordt Cyanure vertaald als Cyaan, terwijl die cyborg in feite geen andere naam heeft dan Marilyn in het album Malle Marilyn (deel 38, 1985). 

Ook voor de laatste pagina van het album mag men bij de uitgeverij de oogkleppen weleens afzetten of zich voortaan beter laten inlichten bij het opstellen van bibliografieën. Volgens hen bestaat Inspecteur Bayard enkel in het Frans, terwijl Uitgeverij HUM! de voorbije jaren al zeven albums heeft vertaald.

Oorspronkelijk zou de titel in het Frans La Nostalgie du Futur worden, maar de auteurs wisten zelf al dat ze daarmee te veel verwezen naar het album Future Nostalgia van zangeres Dua Lipa. De titel is echter gepuurd uit het concept van een reeks podcasts die Benjamin Abitan in 2016 uitbracht met sciencefictionverhalen onder de titel La Préhistoire du Futur (De Prehistorie van de Toekomst). 

Voorafgaand aan het album publiceerde Dupuis enkel in het Frans twee erg mooi uitgegeven en inmiddels uitverkochte cahiers in een beperkte oplage. Daarin staat het hele verhaal in twee porties, maar dan in de vorm van potlood- en geïnkte pagina's met bonusmateriaal.

Of het contract van Schwartz, Guerrive en Abitan wordt verlengd, is nog niet geweten. De uitgeverij bindt Robbedoes en Kwabbernoot voortaan niet meer aan periodes van vele jaren met vier-vijf albums per auteursteam en er zal ook gekeken moeten worden naar de verkoopcijfers.

Daardoor is ook de ruimte opengelaten voor volgende tekenaars. Zo liet Janry al optekenen dat hij graag weer een Robbedoes zou tekenen, zolang dat in de hoofdreeks is. De nevenreeks Robbedoes door... wordt volgend jaar sowieso opgedoekt na nog een laatste te verschijnen album van Marc Hardy en Zidrou. Munuera is naar eigen zeggen nog niet klaar met de spin-off Zwendel, terwijl Guerrive volgens een uitgever van Dupuis aan een project met een spin-off over IJzerlijm werkt. 

En dan zijn er nog volgende avonturen gepland van Het Beest door Frank Pé en Zidrou (vanaf deel 3 door Frank zelf), Rommelgem door David Etien en BeKa, De Robbedoesvrienden door David Evrard en Jean-David Morvan, terwijl de spin-off Marsupilami van tekenaar Luc Batem gewoon doorloopt en waarvan zelfs een nieuwe film wordt voorbereid.

De Robbedoes van Janry wordt er een op scenario van Gihef. Daar zou Janry aan beginnen na het voltooien van De Kleine Robbe deel 20. Hij is er dus al een tijdje mee bezig. Gihef is de verdienstelijke scenarist van onder meer High Security, Complot, Meerminen & Vikingen, Inkt en Bloed, Slangengebroed, Venus H. en Meneer Vadim. Janry en Gihef werken al samen aan de niet-vertaalde gagreeks Grott & Brott die ze samen schrijven voor Morgann Tanco. 

De Avonturen van Robbedoes en Kwabbernoot 57: Het Geheugen van de Toekomst door Olivier Schwartz + Benjamin Abitan en Sophie Guerrive telt 56 pagina's en kost 8,99 euro. 

Lees ook ons interview met Olivier Schwartz.

In welke reeks de Robbedoes van Janry en Gihef zal verschijnen, is nog niet meegedeeld. Het zal alvast geen eerstvolgend album worden in de gloednieuwe reeks De Avonturen van Robbedoes en Kwabbernoot Classic die alleen maar vintageverhalen zal aanbieden die zich afspelen in de jaren 1950 en 1960. Het eerste album, De Varkensbaai, is een samenwerking tussen tekenaar Elric Dufau die samen met Clément Lemoine en Michaël Baril het scenario uitwerkte. een tweede avontuur van hun hand zit al in de pijplijn.

Elric is de huidige tekenaar van Iznogoedh, een oude reeks van Jean Tabary en René Goscinny. Hij is ook de tekenaar van de onvertaalde dierenstripreeks Witchazel. Lemoine heeft al diverse strips gepubliceerd in Paru-Vendu, Psikopat, hij is een recensent en is de auteur van het boek Goscinny à New York waarin hij het verblijf van René Goscinny in New York week na week reconstrueerde. Als stripvorser is hij gespecialiseerd in het werk van Morris en dat van Lucky Luke in het bijzonder. Baril is een naaste medewerker van Lemoine. Hij schrijft en tekent strips en schrijft er ook over. Samen werkten ze ook voor het Franse fanzine Onapratut dat daarna een vereniging werd om (collectieve) uitgaven over en met strips te publiceren. Ook Elric maakt deel uit van deze vereniging.

Dupuis verantwoordt de nieuwe collectie als volgt: "De Classic-collectie is een kans voor hedendaagse auteurs om hun eerbetoon te brengen aan de hoogtepunten uit de rijke geschiedenis van Robbedoes en Kwabbernoot, in de geest en stijl van de oorspronkelijke reeks. In De Varkensbaai bedenken Elric, Clément Lemoine en Michaël Baril hoe het nu verderging met Longplaying en de gammagenerator na het avontuur van De Gevangene van Boeddha."

Ditmaal beleven de striphelden deze periode in de geschiedenis op een heel ander continent in een gloednieuw avontuur, verankerd in de historische gebeurtenissen van april 1961. Een mislukte invasie van de Varkensbaai door rechtse Cubaanse ballingen, gesteund door de Amerikaanse CIA, domineerde toen de actualiteit en had kunnen leiden naar een nieuwe oorlog. President John F. Kennedy, die ook in het stripverhaal voorkomt, verijdelde ei zo na een ernstig conflict. Het verhaal situeert zich tussen De Gevangene van Boeddha en De Z van Zwendel en kan doorgaan voor Robbedoes en Kwabbernoot deel 14bis. Daardoor spelen ook de door André Franquin ontworpen figuren IJzerlijm, de Marsupilami en Longplaying mee. 

Het verhaal: "Fidel Castro is woedend! overal om hem heen wordt er geroddeld en worden er complotten gesmeed om hem politiek buiten spel te zetten. Zelfs zijn eigen mannen, geïnfiltreerd door de CIA, bieden hem sigarenbommen aan! Wanneer hij naar New York reist voor een historische toespraak bij de VN is de Cubaanse leider op zijn hoede, totaal paranoïde. Het tegenovergestelde van Robbedoes, die als eenvoudige verslaggever het evenement komt bijwonen. Maar onze piccolo weet niet dat hij op het punt staat beschuldigd te worden van een moordaanslag op Castro en met geweld naar Cuba zal worden gebracht! Kwabbernoot en IJzerlijm zijn z'n enige hoop. Kwabbernoot vliegt onmiddellijk naar Latijns-Amerika en IJzerlijm is al in Cuba voor een reportage. Maar wat als IJzerlijm zich laat verleiden door de communistische idealen van de charismatische Che Guevara..."

Grafisch grijpt Elric terug naar de fifties-Robbedoes van Franquin, met een strakkere tekenstijl dan zijn latere periode. Hij kreeg heel wat tips en adviezen van Fabrice Tarrin en liet Serge Clerc (die ooit genoemd werd als een tekenaar die een Robbedoes door... zou tekenen) enkele keren de personages IJzerlijm en Kwabbernoot inkten. Elric beschikt echter niet over hetzelfde talent als zijn onbereikbare voorbeeld Franquin. De versie die hij neerzet, oogt gekunsteld. Er zijn heel wat issues met (onderlinge) verhoudingen van de personages, perspectief en uitstraling. Het mist algemene power en persoonlijkheid. De gok om met dit ene album op nostalgische lezers te mikken, is er een met een onzekere winstkans, even wankel als Elrics tekenstijl. Maar de Classic-collectie is niet de speeltuin van enkel dit team.

Stéphane Beaujean, uitgeefdirecteur van Dupuis, legde in oktober 2022 al uit dat er veel mogelijkheden komen in wat hij toen het "Spirou-verse" noemde, met onder meer deze Classic-reeks. Toen luidde het nog: "Ik denk dat we ook Robbedoes-verhalen moeten aanbieden die nostalgische lezers aanspreken. Daarom dachten we aan verhalen die een beetje 'what if?' zijn, zoals de auteurs van Robbedoes bij de Sovjets hebben gemaakt. Ik denk dat deze lijn van meer academische avonturen in de gouden periode geleidelijk de plaats zal innemen van de Robbedoes door...- verhalen die, wanneer er te veel van zijn, uiteindelijk het beeld en de verbeelding van het personage vervagen. Natuurlijk zal Robbedoes door... verdergaan, maar meer sporadisch. De eerste albums in de 'what if?'-reeks verschijnen in 2024."

Intussen is dus beslist om Robbedoes door... af te sluiten na het volgend jaar geplande album Soumaya van Hardy en Zidrou. Dupuis gaf het vorig verschenen album, Robbedoes en Blue Gorgon door Dany en Yann, nog zelf een laf nekschot door het album uit de handel te halen na almaar meer commentaren en bezwaren tegen de voorbijgestreefd geachte, karikaturaal getekende zwarten en seksistisch voorgestelde vrouwen in het album. Dat belooft, want Hardy en Zidrou brengen in hun verhaal Robbedoes naar de Perzische Golf...

De hoofdreeks en de vintagereeks zouden elkaar voortaan jaarlijks opvolgen. Dus om de twee jaar een nieuwe Robbedoes en Kwabbernoot in de hoofdreeks en in het andere jaar een retroalbum. Het team rond tekenaar Elric is hiervoor al vastgelegd voor een tweede album, Zorgrad (vrij vertaald: Zwendelgrad), waarin de Zwendelmannen en een in Oost-Europa gesitueerde Zwendelbasis, het thema vormen. Terug naar De Z van Zwendel en De Schaduw van Z dus, het tweeluik van André Franquin en Greg.

Le Trésor de San Inferno (De Schat van San Inferno) staat ook al vast. Dat is een samenwerking tussen Fabrice Tarrin en Lewis Trondheim. Tarrin tekende voor de reeks Robbedoes door... al het gesmaakte Robbedoes bij de Sovjets op scenario van Fred Neidhardt (de nieuwe scenarist van De Blauwbloezen), terwijl Trondheim een bijdrage aan deze collectie leverde met het voor Fabrice Parme geschreven Paniek op de Atlantische Oceaan. Het album Robbedoes bij de Sovjets werd door Beaujean genoemd als een typevoorbeeld voor de Classic-reeks en zou in de loop van 2025 of 2026 heruitgegeven worden in deze collectie.

De Avonturen van Robbedoes en Kwabbernoot Classic 1: De Varkensbaai door Elric Dufau, Michaël Baril en Christophe Lemoine telt 64 pagina's en is verschenen in softcover. Het album kost 9,99 euro.

Tot slot kijken we al even vooruit naar 27 november 2024. Dan verschijnt het twintigste album van De Kleine Robbe. Het is het tweede album van Janry na het overlijden van scenarist Tome. Volgens de info evolueert de inhoud van pure gags steeds meer naar gags en korte verhalen met humor en emotie. En nog wat evoluties: Robbes oma wordt verliefd en lijdt dermate aan Alzheimer dat ze zich haar eigen kleinzoon niet meer kan herinneren, meneer Peuk is een volger van fake news en Robbes vriendinnetje Suzanne heeft beslist om veganist en een influencer op sociale media te worden. Dat emotionele valt nog mee. De ondeugd en schalkse humor blijven primeren.

Aanvankelijk was Robbe de jeugdversie van Robbedoes, gesitueerd in een verder verleden. Dat was een obstakel om Robbe te laten aansluiten bij jonge lezers die modernere technologie verwachten en andere spullen en situaties uit hun eigen leefwereld. Robbe schoof almaar meer op naar een kind anno nu en niet langer een jonge Robbedoes in diens eigen, wazig bepaalde tijdperk.

Op de cover van het album zien we ook een knuffel van de Marsupilami, terwijl de latere avonturier het gele springbeest pas op volwassen leeftijd leert kennen. Ach, alleen oudere zeurkousen hebben daar iets over te zeggen. Het zal het werkelijke doelpubliek van kinderen een zorg wezen.

Dan Verlinden is trouwens niet langer de assistent van Janry voor De Kleine Robbe. Hij moest nog het Soda-tweeluik van Tome voltooien om zich daarna weer op een al jarenlang aanslepend project te storten: een post-apocalyptisch sf-verhaal.

Traditioneel opent elk album van De Kleine Robbe met een kort verhaal. Dat kan je hieronder integraal lezen. Er is ook nog een afsluitend kort verhaal van zes pagina's waarin de kinderjaren van Robbes opa (ook als hippie) eventjes de revue passeren. Ook hij stak zijn snufferd graag in blootblaadjes en smoorde wiet met zijn beste vriend. Die kameraad van weleer gaat hij bezoeken in een woonzorgcentrum. En daar komt dan toch weer het confronterende, emotionele aspect om de hoek kijken, helemaal in de lijn van Tomes mooie, verrassende vertellingen.

De Kleine Robbe 20: Geen Gemaar! door Janry verschijnt op 27 november, telt 48 pagina's en kost 8,50 euro.