Spionage van de bovenste plank

Er zijn zo van die tekenaars waarvan een nieuwe album steevast meteen wordt aangeschaft. De Italiaan Vittorio Giardino is er zo een, ook al staan de verschenen albums allemaal in de kast. Hij is ruim vijfenveertig jaar actief in de stripwereld en tekent niet alleen prachtig, maar schrijft ook telkens zelf het spannende scenario. Drie bekende stripfiguren zijn door hem bedacht: eerst detective Sam Pezzo (1979), dan de spion Max Fridman (1981) en verder de jongeman Jonas Fink (1992). Daarnaast zijn er nog een aantal bijzondere, korte verhalen in Fatale Vakanties en tenslotte de erotisch getinte figuren Eva Miranda en Little Ego. Deze integrale van Saga Uitgaven brengt de eerste twee avonturen van Max Fridman opnieuw uit.

Hongaarse Rapsodie (oorspronkelijk uit 1982) start in februari 1938 in Boedapest waar enkele personen onverwacht geliquideerd worden. Het verband is niet meteen duidelijk, maar toch beginnen bepaalde mensen zich zorgen te maken in Parijs bij het Deuxième Bureau van de generale staf, want het ging om leden van hun dienst, de externe militaire inlichtingendienst van Frankrijk. Men wil weten wat er gaande is en vraagt de oudere routinier Max Fridman, die zich in Genève terugtrok, om ter plaatse te achterhalen wat er aan de hand is. Wordt er verraad gepleegd of is er dubbelspel aan de gang? Al tijdens de treinreis van Max blijkt er enkele wagons verderop iemand te zijn vermoord. De kennismaking met zijn contactpersoon in Boedapest verloopt enigszins stroef omdat Max hem geen enkele verantwoording dient te geven. Het is immers de bedoeling om het onderzoek in alle objectiviteit te kunnen voeren. Iedereen is op zijn hoede, want niemand kan nog vertrouwd worden. Het wordt een moeilijke en delicate opgave in dit wespennest, waar ook andere inlichtingendiensten actief zijn, om de ware toedracht te achterhalen. Temeer omdat er van alles aan het bewegen is in Europa met de opkomst van het nazisme en het fascisme. Een burgeroorlog in Spanje met Franco, een in Italië met Mussolini en de expansiedrift van Duitsland met Hitler. Er staan grote belangen op het spel en er dreigt een oorlog.

90 pagina’s lang weet Giardino je in dit verhaal aan je stoel te kluisteren om dit kluwen van intriges en moordpogingen tussen spionnen te volgen, in de hoop dat het tot een goed einde komt. De Nederlandstalige uitgave van Mondria was toen zeker verdienstelijk om beoogde kwaliteitsstrips op de markt te brengen. Deze integrale van Saga Uitgaven heeft alleszins een meerwaarde en zet vroegere albums van Giardino terug in de kijker. Bij dit verhaal is er vooreerst een duidelijker aflijning en ook een nuttige verbetering van de lettering, waardoor de tekstballonnen veel beter leesbaar zijn geworden. De tekst zelf werd soms lichtjes aangepast: bijvoorbeeld “praktisch ongedeerd” wordt “nagenoeg ongedeerd” en heel wat afgekorte woorden verdwijnen, zo bijvoorbeeld wordt “heeft ‘r alles verteld” “heeft haar alles verteld”. Voorts worden bepaalde technische termen toegelicht in een voetnoot. De lezer verneemt nu onder meer de betekenis van het Deuxième Bureau als Franse militaire inlichtingendienst en van de Abwehr als Duitse inlichtingendienst.

De Poort van de Oriënt (oorspronkelijk uit 1986) speelt zich eind zomer 1938 af. Een opgejaagde man, een zekere David Stern, zoekt een tijdelijk onderkomen in Istanboel. Hij wordt ondertussen gezocht door enkele kerels van de Russische inlichtingendienst. Stern is een vliegtuigingenieur die goed op de hoogte is van de luchtvaartindustrie in de Sovjet-Unie van Stalin. Die informatie kan nuttig zijn voor andere landen. Een tweetal weken later arriveert ook Max Fridman in Istanboel. Op de bootreis maakte hij al kennis met de jongedame Magda Witnitz, die later nog enkele keren onverwacht zijn pad zal kruisen. Eenmaal op de kade wordt hij opgewacht en meegevoerd door dezelfde lui die David Stern zoeken. Ze vermoeden namelijk dat Max weet waar Stern verblijft en proberen met een ingespoten product zijn tong losser te maken. Bij de overbrenging naar een andere schuilplaats wordt een verkeersongeval veroorzaakt en kan Max bevrijd worden door zijn plaatselijke collega Guy. Het is hun opdracht om contact te nemen met Stern en hem te overhalen niet naar de Sovjet-Unie terug te keren, maar naar het Westen over te lopen. Max wordt echter voortdurend achterna gezeten door de Sovjet-agenten die niet altijd strikt de bevelen uit Moskou opvolgen. Het wordt een gevaarlijke race om als eerste David Stern te vinden.

Ook in dit verhaal van 62 pagina’s volg je met spanning de belevenissen van Max Fridman die als een ogenschijnlijk louter zakelijke tabakshandelaar het kleurrijke Istanboel bezoekt, maar toch steeds een dubbele agenda blijkt te hebben. Het speelt zich opnieuw af in 1938, dit keer tijdens de nazomer, als een soort vervolg op het vorige album. Het wil immers de permanent gespannen toestand illustreren die er toen heerste tussen verschillende Europese landen aan de vooravond van de Duitse invasies. Ook hier werd de lettering verbeterd, de spelling geüpdatet en de tekst soms lichtjes aangepast zonder dat dit de sfeer wijzigt. Een paar voorbeelden: “Oude gabber” wordt “oude makker”, “om over je zaak te spreken” wordt “om je zaak te bespreken”.

Giardino tekent in klare lijn, maar heel wat gedetailleerder dan pakweg Hergé. De inkleuring is altijd stijlvol en minutieus. De verhoudingen tussen ledematen, gezicht en kleding van de personages, alsook van voertuigen en gebouwen kunnen perfect genoemd worden. Bij het tweede verhaal heeft hij de figuren met duidelijke aflijning almaar meer in de vingers.

Achterin wordt deze integrale aangevuld met interessante fotografische documentatie van Boedapest en Istanboel, en verder tientallen pagina's met mooie schetsen en illustraties met enkele beschouwingen van de tekenaar zelf.

Dit is een integrale met geweldige verhalen die nog niets aan leesplezier hebben ingeboet, integendeel.

JAN GOFFIN