Van Ragnar naar Thorgal

Ragnar is de oorspronkelijke naam van Thorgal. In 1976 is zijn eerste avontuur nog niet in het weekblad Kuifje verschenen. Europa bestaat in 1976 nog uit twee afgebakende gedeelten. Aan de andere kant van het IJzeren Gordijn levert Rosinski talloze illustraties voor school-, geschiedenis- en kinderboeken, voor heel wat andere publicaties en ook strips voor bladen waarvan hij er uiteindelijk zelf een opricht. Relax is het eerste Poolse magazine waarin enkel strips te lezen zijn. De tekenaar probeert ook in het Westen voet op de grond te krijgen. Tijdens een verblijf in Brussel ontmoet de jongeman Jean Van Hamme. Deze laatste geeft hem het scenario mee van twee pagina’s voor een verhaal van Michael Logan. De volgende dag komt Rosinski al met het getekende resultaat. Verbluffend, vindt Van Hamme, helemaal ontdaan van elke Franco-Belgische invloed. De twee willen samenwerken, zolang het niet om een hedendaagse setting gaat.

Om geen last te krijgen met een eventuele Poolse censuur zoekt Rosinski vooreerst naar een manier om het voor zichzelf makkelijker te maken: "Het ging hem er vooral om dat ik me niet mocht vergissen. Ik wilde bijvoorbeeld niet te veel gebouwen, voertuigen of Westerse kledij tekenen. Er waren nog zodanig veel verschillen tussen het Westen en het Oosten dat ik te veel tijd zou kwijtspelen aan het verzamelen van documentatie. Door gemeenschappelijke interesses komt het auteursduo in spe uit op een tijdloos, zelfs universeel verhaal gesitueerd in een niet nader bepaalde Vikingtijd onder invloed van de Noordse sagen en legenden. Ragnar moet hun held heten. Maar omdat er al een Viking met dezelfde naam rondloopt in het Franse stripblad Vaillant, valt de keuze op Thorgal.

Het debuut van Thorgal op de pagina's van het weekblad Kuifje is eerder bescheiden. Uitgever Guy Leblanc bestelt slechts één verhaal van dertig pagina's. Op pagina 2 krijgt een aan een offersteen vastgebonden Thorgal al een litteken voor het leven door Gandalf-de-Gek, een pagina later blijkt zijn liefde voor Gandalfs dochter Aaricia, die Thorgal als minnaar had gekozen. Maar Thorgal wordt bevrijd door de mysterieuze Slive, onder de voorwaarde dat hij haar een jaar lang dient. Zij heeft nog een appeltje te schillen met Gandalf en Thorgal is haar instrument. Op het einde van het verhaal is Thorgal haar nog elf maanden dienst verschuldigd. Het had al na één avontuur kunnen eindigen. De lezers en de redactie van Kuifje beslissen er gelukkig anders over.

Kuifje pakt ook nog niet erg groot uit met nieuwe held Thorgal op de eerste cover van 22 maart 1977 waarop hij prijkt. Het is niet meer dan een plaatje tussen afbeeldingen van de twee andere reeksen Roze Bottel en Comanche (zie covergalerij onderaan dit artikel). Op 18 april krijgt Thorgal zijn eerste volwaardige cover... of veeleer de drakkar waarop hij niet eens is te zien. Junior (het Franstalige zusje van Ons Volkske, zelf ook een afgeleide van Kuifje) pakt op 2 maart 1978 daarentegen wel knap uit met een aan De IJskoningin gewijde cover.

Hoewel hij is opgegroeid tussen de Vikings komen Thorgals voorouders van elders. In de loop van de verhalen komen de lezers erachter dat hij in werkelijkheid afstamt van een volk uit de ruimte van wie hij dezelfde vreemde krachten bezit. Thorgal flirt voortdurend met fantasy, naar heroïc fantasy zelfs, maar ook daar pint Jean Van Hamme zich liever niet op vast: "Het is geen heroïc fantasyreeks, noch een mythologische reeks, noch sciencefiction of avontuur, maar een mix van dat alles." Door de afwisseling van decor en sfeer kan Rosinski de verteltechniek aanpassen en het neerzetten als een ander genre. Hij pakt het groots aan als er fantasy aan te pas komt of speelt met close-ups en beeldvernauwingen om er een soort middeleeuwse western van te maken. 

Hoe meer genres, hoe meer zieltjes er voor de reeks kunnen gewonnen worden, zo lijkt het wel. Maar het snel verworven succes volgt zienderogen ook door de intrinsieke kwaliteiten van de personages. Thorgal wil niets liever dan een rustig leven leiden met zijn geliefden, zijn vrouw en twee kinderen Jolan en Wolvin. Het lot (en zijn geestelijke vaders) willen het anders. In deel 6, De Val van Brek Zarith, vat hij zijn ideaal samen: "Aaricia en ik zoeken macht noch fortuin, maar alleen de vrijheid om te doen wat ons hart ons ingeeft."

De sterke familiewaarden zijn de ruggengraat van de reeks, waar trouwens opmerkelijk veel vrouwelijke lezers zich in kunnen terugvinden. Zijn moed en rechtschapenheid horen erbij, maar hij is ook behept met zwaktes en angsten. Niets menselijks is hem vreemd, ook al komt hij dan van de sterren. Hij is ook een van de enige striphelden die gaandeweg de reeks verouderen. En zijn gezin met hem. Behalve een liefhebbende vrouw en twee kinderen schenkt Jean Van Hamme Thorgal een you'd love to hate slechterik in de (knappe) gedaante van Kriss van Valnor die sinds haar eerste optreden in De Boogschutters een pijler van de reeks is geworden. 

Samen met de personages evolueert ook Rosinski. Hij ontwikkelt een persoonlijke tekenstijl, verwerft een groter realistisch bereik, experimenteert met technieken en bladschikkingen en stelt zijn werk nog steeds in vraag. Voor Van Hamme hoeft die overschakeling vanaf deel 29, Het Offer, naar rechtstreeks geschilderde platen niet, noch voor een lezersschare dat er een aanleiding voor grijpt om met het kopen van de reeks te stoppen. Hoe dan ook valt het album toch al samen met Van Hammes beslissing om zelf met de reeks te stoppen waardoor het op meerdere vlakken een breuk betekent met het verleden. 

De scenarist wordt opgevolgd door Yves Sente, die ook de eerste spin-off van Thorgal lanceert over Kriss van Valnor, getekend door Giulio De Vita. Onder de reeksnaam De Werelden van Thorgal volgen nog de spin-offs Wolvin en De Jonge Jaren, beide het werk van Roman Surzhenko en Yann. Door "creatieve meningsverschillen" wordt Sente van Thorgal gehaald en neemt Xavier Dorison het vanaf deel 35 over. Hij moet in eerste instantie Thorgal weer thuis krijgen, zich ontdoen van een teveel aan intriges en nevenpersonages uit de cyclus van Sente en — zoals het altijd de bedoeling was — de spin-offs over Kriss en Wolvin laten samenvloeien met de hoofdreeks. 

Ook Dorison is slechts een passant in de wereld van Thorgal. Op zijn beurt wordt hij vervangen door Yann, met wie Giulio De Vita's opvolger voor Kriss van Valnor, Fred Vignaux, hij de hoofdreeks al een album later overneemt. Hij debuteert in de wereld van Thorgal met de door Dorison en Mathieu Mariolle geschreven Kriss van Valnor deel 7 en 8) Yann wil teruggrijpen naar het verleden, naar de oude successen van weleer, zonder te veel aan cyclusvorming te doen. Dat doet het duo sinds deel 36. In 2024 verschijnt hun zesde gezamenlijke Thorgal-album. 

Intussen is er met Thorgal Saga een nieuwe spin-off gecreëerd waarvoor verschillende tekenaars en scenaristen zich mogen uitleven in extra dikke albums met verhalen die zich tussen twee bestaande kunnen situeren of die er ver van afwijken.

Met dank aan Thorgal's World. Het reeksoverzicht verscheen eerder in ons overzicht 70 jaar Kuifje Weekblad en is voor deze pagina aangevuld.

De reeks Thorgal staat tussen 1977 en 1992 zevenentwintig keer op de cover van het weekblad Kuifje. Al deze covers vind je hieronder. 

Ook op covers van Ons Volkske is Thorgal te zien, weliswaar beperkt tot slechts een handvol tussen 1979 en 1984.