Een crisis, ruzie, nachtmerries, huilbuien, de depressie nabij en verwijten door de Smurfin

23 maart 2024 Flashback

Er zijn zo van die anekdotes over stripfiguren die iedereen wel eens gelezen of gehoord heeft. Hoe tekenaar Peyo bijvoorbeeld niet op het woord zoutvat kwam tijdens een ontbijt op vakantie aan de Vlaamse kust en aan zijn beste vriend André Franquin dan maar om de "Schtroumpf" (later vertaald als Smurf) vroeg. Hoe amusant dit voorgeschiedenisje was, zo rampzalig voor Peyo was de creatie van de Smurfin, lange tijd de enige vrouwelijke Smurf, in 1966.

Het begon al met de omschrijving van het recept dat tovenaar Gargamel gebruikte om de Smurfin te scheppen. Zowat alle onhebbelijkheden die een man een vrouw kan toedichten, passeerden de revue. Het was als grap bedoeld door Yvan Delporte, die de teksten schreef, maar het kwam als een boemerang in het gezicht van Peyo gekwakt. Op de redactie van Robbedoes loog Delporte — nota bene de hoofdredacteur van het stripweekblad waarin De Smurfen werd voorgepubliceerd — dat hij niets te maken had met de inhoud van de tekstballon. Een noot om de verantwoordelijkheid voor dit recept af te wimpelen op de zogezegde schrijver van het toverboek Magicae Formulae van uitgeverij Belzeup vermocht niet dat Peyo's bloedeigen vrouw Nine furieus reageerde door twee weken lang stommetje te spelen tegenover Peyo. Ze behandelde hem als een vrouwenhater terwijl Peyo — altijd wel in voor een grap — er net een schepje bovenop deed om haar nog meer de gordijnen in te jagen. Nine vond de Smurfin onverdraaglijk, nog erger dan Bianca Castafiore! In elk geval viel het personage, een karikatuur van een vrouw zonder kwade bijbedoelingen, net zo min in goede aarde bij de lezeressen. Peyo moest zich dikwijls verantwoorden voor verwijten als misogynie, seksisme en machisme die hem te beurt vielen. Hij begreep dan ook niet waarom een mannelijk personage als Pirrewiet, barstensvol gebreken, ongemoeid bleef. Hij merkte hierbij op: "Maar als je een vrouw als karikatuur neerzet, hola! Dan moet je voorzichtig zijn!"

En nog was Peyo's lijdensweg niet voorbij. Geen enkele Smurf hield van de bemoeizuchtige Smurfin die Gargamel gecreëerd had. Op den duur vond ze zichzelf lelijk, dik, een monster. Maar daar kon Grote Smurf een handje bij helpen. Hij maakte van haar de blonde bom waar elke Smurf bij zwijmelde. Op zijn studio circuleerden weleens nummers van het blootblad Playboy, waar Peyo graag in bladerde. Wanneer Nine die in beslag kwam nemen, reageerde hij schalks dat het hem om de interessante artikelen te doen was. Kwam hij dankzij Playboy op het idee voor de nieuwe versie van de Smurfin? Een schoonheidsideaal dat blond, lange haren, een verleidelijke blik en lange oogwimpers dicteerde? Zo makkelijk was het niet.

Om tot haar nieuwe look te komen, doorspartelde Peyo een ware crisis die hem nachtmerries bezorgde. Voor de mooie versie van de Smurfin had hij een totaal gebrek aan inspiratie. Nine getuigde hierover: "Ik zag hem opstaan, op de rand van het bed zitten, en onophoudelijk snikken: de pagina's moesten geleverd worden en hij kwam op niets! Hij stond aan de rand van de depressie!" Studiomedewerker François Walthéry preciseerde: "Hij zat volledig vast, want hij had een vrouwenmagazine in avant-premère een schets van de Smurfin beloofd voordat ze in Robbedoes zou verschijnen... En hij had niets om ze op te sturen!" Om tijd te winnen, rekte Peyo de suspens in het weekblad. Hij liet Grote Smurf in zijn laboratorium zwoegen terwijl de Smurfen het resultaat afwachtten. De uiteindelijke onthulling was voor de week erna.

Intussen had Peyo een wezentje op papier gezet met weelderige blonde haren en mascara op haar oogleden, maar hij was er niet van overtuigd. De enthousiaste reacties van zijn toenmalige medewerkers, Gos en Walthéry, zeer laat op de avond, overtuigden hem net zo min. En Peyo herbegon een tweede, derde, vierde keer. Walthéry vond de eerste schets nog altijd de beste, maar dat durfde hij zijn baas niet te zeggen. De twee assistenten verklaarden dat ze te moe waren om een juist oordeel te vellen. De pagina moest desalniettemin afgewerkt worden en Peyo ging uitgeput op bed liggen om een potje te huilen.

Wanneer in nood, was er nog altijd Franquin die Peyo opbelde. 's Morgens kwam Franquin, bekeek de eerste schets en zei tegen Peyo: "Maar deze is perfect! Niet meer aankomen, laat het zoals het is!" De plaat kon eindelijk geïnkt worden door Gos, waarop Peyo de rest van de dag in zijn bed kroop om slaap in te halen. Later gaf hij toe dat hij het liet betijen want hij hield er nog altijd niet van. Nine gaf sowieso de voorkeur aan de oorspronkelijke, zogezegd lelijke versie. De blonde versie vond ze te gladjes, te gesofistikeerd, zoals een Amerikaanse cheerleader.

In een andere bron pikten we het voorbeeld op voor de blonde lokken van de Smurfin. Die zou ze te danken hebben aan foto's die Peyo onder ogen zag van de Franse actrice Mylène Demongeot, geboren in 1935 en nog steeds een kranige tante. Op foto's die wij vonden, herkennen we eenzelfde weelderige haardos. Een identiek voorbeeld vonden we weliswaar niet terug.

Mylène is de dochter van een Fransman en een Russische moeder. Bij haar eerste stapjes in de filmwereld, sinds 1953, gold ze als een rivale voor een andere sierlijke blondine die in de kijker liep: Brigitte Bardot. Op haar palmares prijken meer dan zeventig films, een reeks tv-series en toneelstukken en stond ze naast beroemde acteurs als Yves Montand, David Niven, Roger Moore, Jean-Paul Belmondo, Gérard Depardieu en Louis de Funès. In 1968 trouwde ze met regisseur Marc Simenon, de zoon van de Belgische schrijver Georges Simenon. Na Marcs dood in 1999 sloeg ze aan het schrijven, werd ze een activiste tegen dierenleed, vervuiling en antipersoonsmijnen en bleef ze acteren. In 2015 verscheen in de collectie Aire Libre (Vrije Vlucht) van Dupuis het one-shot Adieu Kharkov van Catel Muller en Claire Bouilhac over een moeder en een dochter die hun vrijheid als vrouw proberen te veroveren. Het gaat om het waargebeurde verhaal van Mylène en haar moeder.

Bron: Hugues Dayez — Les Schtroumpfs L'Intégrale 1, 2013